Czy pracodawca może wycofać się postanowień umowy przedwstępnej
Cezary Nowicki
Podpisaliśmy z pracownikiem umowę przedwstępną na określone warunki pracy i płacy. Obecnie chcielibyśmy jednak zmienić przewidziane nią warunki zatrudnienia (inna nazwa stanowiska, miejsce pracy oraz zakres obowiązków, a w związku z tym niższa kwota wynagrodzenia). Czy jest to możliwe i co w sytuacji, gdy przyszły pracownik na to się nie będzie godził? Czy będzie on mógł dochodzić przed sądem zawarcia umowy na dotychczas określonych warunkach? W jaki sposób ta sytuacja wyglądałaby, gdybyśmy umówili się tylko ustnie?
Pracownik może dochodzić przed sądem zawarcia umowy o pracę na warunkach określonych w umowie przedwstępnej.
Pracodawca może zawrzeć z osobą ubiegającą się o zatrudnienie przedwstępną umowę o pracę zawierającą zobowiązanie stron do nawiązania w przyszłości stosunku pracy.
Jaki zakres danych w umowie przedwstępnej?
Umowa przedwstępna powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej. W przypadku umowy o pracę należy więc wskazać rodzaj umowy oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:
- rodzaj pracy;
- miejsce wykonywania pracy;
- wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;
- wymiar czasu pracy;
- termin rozpoczęcia pracy.
a także termin, w ciągu którego ma być ona zawarta.
Dochodzenie roszczeń z zawartej umowy
Jeżeli strona zobowiązana do zawarcia umowy przyrzeczonej uchyla się od jej zawarcia, druga strona może żądać naprawienia szkody, którą poniosła przez to, że liczyła na zawarcie umowy przyrzeczonej.
Jednakże gdy umowa przedwstępna czyni zadość wymaganiom, od których zależy ważność umowy przyrzeczonej, w szczególności wymaganiom co do formy, strona uprawniona może dochodzić zawarcia umowy przyrzeczonej.
Zdaniem Sądu Najwyższego
W świetle art. 390 § 2 k.c. w związku z art. 300 k.p. pracownik może dochodzić zawarcia przyrzeczonej umowy o pracę także wówczas, gdy wprawdzie zawarto umowę o pracę, jednakże warunki tej umowy dotyczące rodzaju pracy i wysokości wynagrodzenia odbiegają w sposób istotny od warunków ustalonych w umowie przedwstępnej.
Wyrok Sądu Najwyższego z 3 października 1979 r., sygn. akt: I PRN 128/79, OSNC 1980/1-2/39
**
Czy umowa jest ważna
Kodeks pracy przewiduje wymóg formy pisemnej dla umowy o pracę, jednakże forma ta nie jest zastrzeżona pod rygorem nieważności. W konsekwencji również nie potwierdzenie na piśmie rodzaju umowy i jej warunków nie jest przyczyną nieważności faktycznie zawartej umowy, może jedynie rodzić po stronie pracodawcy odpowiedzialność z tytułu popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika.
Zgodnie z powyższym należy uznać, że również przedwstępna umowa o pracę zawarta w formie ustnej jest ważna i może stanowić podstawę dochodzenia roszczeń przed sądem.
Podstawa prawna:
art. 29 § 1 i 2, art. 281 pkt 2, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 917 ze zm.),
art. 389, 390 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.).
Katarzyna Pietruszyńska
Specjalista z zakresu prawa pracy,
ekspert portalu PortalKadrowy.pl